Çin, bu yıl Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesine ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
31 Ağustos – 1 Eylül tarihleri arasında ülkenin kuzeyindeki liman kenti Tianjin’de düzenlenecek toplantı, Küresel Güney’in dayanışması olarak öne çıkıyor.
20’den Fazla Lider Bir Araya Gelecek
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in ev sahipliğinde yapılacak zirveye Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin başta olmak üzere Orta Asya, Ortadoğu, Güney Asya ve Güneydoğu Asya’dan 20’den fazla lider katılacak. Özellikle Batı dünyasının Ukrayna savaşı nedeniyle dışladığı Rusya için bu zirve, yeni bir diplomatik nefes anlamına geliyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, bu yılki buluşmanın ŞİÖ’nün 2001’de kuruluşundan bu yana gerçekleştirilen en büyük zirve olacağını vurguluyor. Yetkililer, bloğu “yeni tip uluslararası ilişkiler kurmada önemli bir güç” olarak tanımlıyor.
Modi Yedi Yıl Sonra İlk Kez Çin’de
Zirvenin en dikkat çekici katılımcılarından biri, Hindistan Başbakanı Narendra Modi olacak. Modi, yedi yıldan uzun bir aradan sonra ilk kez Çin’i ziyaret edecek. İki ülke, 2020’deki ölümcül sınır çatışmaları nedeniyle gerilen ilişkilerini bu fırsatla yumuşatma adımlarına dönüştürmeyi hedefliyor.
Geçtiğimiz yıl Kazan’daki BRICS zirvesinde Xi ve Putin ile aynı sahneyi paylaşan Modi’nin, bu kez ikili temaslarda daha somut adımlar atabileceği konuşuluyor. Hindistan Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Tanmaya Lal, Yeni Delhi’nin ŞİÖ’deki önceliklerini “ticaret, bağlantı, egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı” olarak sıraladı.
Zorlu Konular Gündemde
ŞİÖ’nün genişleyen yapısı, bölgesel iş birliğine ivme kazandırsa da güvenlik alanındaki etkisizlik dikkat çekiyor. Hindistan ve Pakistan arasındaki süregelen sürtüşmeler, ortak kararların alınmasını zorlaştırıyor.
Nitekim, Haziran ayında yapılan ŞİÖ savunma bakanları toplantısında, Hindistan’ın Keşmir’deki saldırıyı gündeme getirmemesi üzerine ortak bir bildiri yayımlanamadı. Ayrıca Yeni Delhi, üye ülke İran’a yönelik İsrail saldırılarının kınanmasına da katılmadı.
Bununla birlikte analistler, bu zirvede Xi–Modi görüşmesinden olumlu sinyaller çıkabileceğini belirtiyor. Askeri gerginliğin azaltılması, ticari engellerin kaldırılması ve yeni iş birliği alanlarının açılması masadaki başlıklar arasında.
Rusya İçin Stratejik Bir Fırsat
Batı dünyasında yalnızlaşan Moskova için Tianjin zirvesi, diplomatik bir manevra alanı sunuyor. Putin’in zirvenin ardından Pekin’de düzenlenecek İkinci Dünya Savaşı askeri geçit törenine katılması, Rus liderin Çin’de alışılmışın dışında uzun süre kalacağı anlamına geliyor. Bu durum, iki ülke arasındaki yakınlaşmanın sembolik bir göstergesi olacak.
The China-Global South Project’in genel yayın yönetmeni Eric Olander, ŞİÖ zirvesinin özellikle ABD liderliğindeki uluslararası düzene karşı alternatif bir güç gösterisi olacağını vurguluyor:
“Şi, zirveyi, Ocak ayından bu yana Beyaz Saray’ın Çin, İran, Rusya ve Hindistan’a karşı yürüttüğü tüm çabaların beklenen etkiyi yaratmadığını göstermek için bir fırsat olarak kullanmak isteyecektir.”
Optiklerin Önemi
Her ne kadar zirveden büyük politika kararları çıkması beklenmese de uzmanlar, toplantının Küresel Güney ülkelerine yönelik cazibesinin hafife alınmaması gerektiğini hatırlatıyor. Zirve, iş birliğinin derinleşmesinden çok, küresel güç dengelerinde yeni bir görsel mesaj verme çabasıyla öne çıkıyor.
Kaynak:
Çin Dışişleri Bakanlığı açıklamaları, The China-Global South Project değerlendirmeleri, uluslararası haber ajansları
